เมื่อใจป่วย ร่างกายก็เจ็บความสัมพันธ์ระหว่างความเครียด และโรคเรื้อรัง

         เคยไหม..? แค่เครียดเรื่องงาน ก็ปวดท้องน้อย ๆ หรือแค่รู้สึกวิตกกังวล ก็ปวดหัวจนทำอะไรไม่ออก ? อาการเหล่านี้ไม่ได้เป็นเรื่องคิดไปเอง แต่เป็นสัญญาณที่ “ร่างกายกำลังตอบสนองต่อจิตใจ” อย่างแท้จริง เพราะจิตใจกับร่างกายเราทำงานเป็นหนึ่งเดียวกัน
         จากรายงานของ สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) พบว่าความเครียดเรื้อรังไม่เพียงแต่บั่นทอนคุณภาพชีวิต แต่ยังเพิ่มความเสี่ยงต่อโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง (NCDs) อย่างความดันโลหิตสูง เบาหวาน และโรคหัวใจด้วย แล้วกลไกมันเกิดขึ้นได้อย่างไร? เรามาดูคำตอบกัน

🧠 ความเครียดไม่ใช่แค่เรื่องของใจ
         ความเครียด คือปฏิกิริยาทางร่างกาย และจิตใจต่อสถานการณ์ที่เรารู้สึกว่า “ควบคุมไม่ได้” เช่น ความกดดันจากการทำงาน ปัญหาครอบครัว หรือความไม่มั่นคงในชีวิต เมื่อเกิดความเครียด ร่างกายจะหลั่งฮอร์โมนอย่างคอร์ติซอล (Cortisol) ซึ่งหากหลั่งในระดับสูงเป็นเวลานาน จะส่งผลเสียโดยตรงต่อระบบต่าง ๆ ในร่างกาย เช่น :
         – เพิ่มความดันโลหิต
         – กระตุ้นให้ระดับน้ำตาลในเลือดสูงขึ้น
         – ทำให้ภูมิคุ้มกันอ่อนแอลง
         – ทำให้เกิดการอักเสบเรื้อรังในร่างกาย
ข้อมูลนี้สอดคล้องกับบทความจาก Psychology Today ที่ระบุว่า “ความเครียดเรื้อรังส่งผลกระทบต่อระบบต่าง ๆ ของร่างกาย ตั้งแต่ระบบประสาทไปจนถึงระบบย่อยอาหาร”

🩺 โรคเรื้อรังที่มักเกิดจากความเครียด
         ตามข้อมูลจาก สสส. มีงานวิจัยที่ชี้ว่าอารมณ์ เช่น ความเครียด ความเศร้า ความโกรธ มีส่วนเกี่ยวข้องโดยตรงกับโรคต่าง ๆ เช่น :
         – โรคความดันโลหิตสูง
         – โรคหัวใจขาดเลือด
         – โรคเบาหวาน
         – โรคไมเกรน
         – โรคระบบทางเดินอาหาร เช่น แผลในกระเพาะอาหาร หรืออาการลำไส้แปรปรวน (IBS)
รวมถึงในบทความ “โรคเรื้อรังใกล้ตัว…ภัยคุกคามคนวัยทำงาน” ยังระบุว่า คนวัยทำงานในไทยที่มีไลฟ์สไตล์เร่งรีบ พักผ่อนน้อย และเผชิญความเครียดสะสม มักเริ่มมีอาการของโรคเหล่านี้ตั้งแต่อายุยังไม่ถึง 40 ปี

🧘‍♀️ แล้วเราจะป้องกัน หรือฟื้นฟูได้อย่างไร?
         – ฝึกหายใจลึก ๆ (Deep Breathing)
         – ทำสมาธิ หรือโยคะวันละ 10 – 15 นาที
         – หมั่นออกกำลังกายสม่ำเสมอ
         – พูดคุยกับคนที่ไว้ใจ หรือเข้ารับคำปรึกษา
         – จัดสมดุลชีวิต งาน – พักผ่อน – ความสัมพันธ์
แหล่งข้อมูลจาก Mayo Clinic ยังแนะนำว่าการจัดการความเครียดไม่ใช่แค่การผ่อนคลายชั่วคราว แต่ควรเป็นส่วนหนึ่งของไลฟ์สไตล์เพื่อป้องกันโรคในระยะยาว

         “ใจ” กับ “กาย” ไม่เคยแยกจากกันจริง ๆ เมื่อจิตใจอ่อนแอ ความเจ็บป่วยทางร่างกายก็อาจเกิดขึ้นโดยไม่รู้ตัว การตระหนักถึงความเชื่อมโยงนี้คือก้าวแรกของการดูแลตัวเองอย่างครบถ้วน เพราะไม่ใช่แค่กินดีอยู่ดี แต่ต้อง “คิดดี” และ “พักใจ” ให้เป็นด้วย

สุขภาพที่ดี…เริ่มต้นที่ใจไม่เจ็บ 😊

ThaiSook เพื่อคนไทยสุขภาพดี มีความสุข

อ้างอิง
สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) สืบค้นจาก “อารมณ์” ปัจจัยก่อโรคที่ไม่ควรมองข้าม
สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) สืบค้นจาก โรคเรื้อรังใกล้ตัวภัยคุกคามคนวัยทำงาน
Psychology Today สืบค้นจาก The Relationship Between Stress and Chronic Illnesses
Mayo Clinic สืบค้นจาก Chronic stress puts your health at risk