ทุกวันนี้ เราเผชิญกับความเครียดรอบตัวแทบทุกวัน ทั้งจากการทำงาน ความสัมพันธ์ หรือแม้แต่ข่าวสารที่ถาโถมเข้ามา การหาวิธีจัดการกับความเครียดจึงสำคัญมาก และ “การเจริญสติ” หรือ Mindfulness กำลังกลายเป็นคำตอบที่ใครหลายคนหันมาให้ความสนใจ เพราะนอกจากจะช่วยลดความเครียดได้แล้ว ยังส่งผลดีต่อร่างกายโดยตรงด้วย แล้วต้องทำยังไง? และเราจะเริ่มได้อย่างไร? มาดูกัน
Mindfulness คืออะไร ?
Mindfulness คือ การมีสติอยู่กับปัจจุบันขณะ รับรู้สิ่งที่เกิดขึ้นตรงหน้าอย่างตั้งใจ โดยไม่ตัดสินดี-ร้าย งานวิจัย และโครงการต่าง ๆ เช่น โครงการ “สร้างสุขและจิตสำนึกด้วยโปรแกรมสติในองค์กร” ของกรมสุขภาพจิต กระทรวงสาธารณสุขไทย ได้แสดงให้เห็นว่า การฝึกสติอย่างสม่ำเสมอสามารถช่วยลดระดับความเครียดในองค์กรลงได้จริง ช่วยเพิ่มสมาธิ ความคิดสร้างสรรค์ และประสิทธิภาพการทำงานโดยรวม
การเจริญสติช่วยลดความเครียดได้อย่างไร ?
เวลาที่เราเผชิญกับความเครียด ร่างกายจะเข้าสู่ “โหมดเตรียมสู้ หรือหนี” (fight or flight response) ซึ่งทำให้หัวใจเต้นเร็ว ความดันสูง และฮอร์โมนความเครียด (อย่างคอร์ติซอล) พุ่งสูงขึ้น การฝึกสติช่วยให้เราตั้งสติ รับรู้ความเครียดที่เกิดขึ้นโดยไม่ตัดสินใจด่วน ทำให้ร่างกายค่อย ๆ ลดการตอบสนองแบบต่อสู้หนีลง ระบบประสาทพาราซิมพาเธติก (ที่เกี่ยวกับการพักผ่อน) จะทำงานแทน ส่งผลให้หัวใจเต้นช้าลง ความดันลดลง ฮอร์โมนความเครียดลดลง ซึ่งนอกจากทำให้รู้สึกสงบขึ้นทันที ยังช่วยปกป้องสุขภาพระยะยาวด้วย
การเจริญสติช่วยฟื้นฟูร่างกายได้อย่างไร ?
นอกจากลดความเครียดแล้ว Mindfulness ยังช่วยส่งเสริมการฟื้นฟูร่างกายในหลายด้าน เช่น
– เพิ่มคุณภาพการนอน คนที่ฝึกสติสม่ำเสมอมีแนวโน้มจะนอนหลับได้ดีขึ้น
– ลดอาการปวดเรื้อรัง งานวิจัยพบว่า Mindfulness-Based Stress Reduction (MBSR) ช่วยบรรเทาอาการปวดในผู้ป่วยโรคเรื้อรังได้
– เสริมภูมิคุ้มกัน การมีจิตใจที่สงบและสมดุลช่วยให้ระบบภูมิคุ้มกันทำงานได้มีประสิทธิภาพมากขึ้น
– ชะลอความเสื่อมของร่างกาย มีการศึกษาเชิงชีวภาพที่พบว่า Mindfulness มีส่วนช่วยชะลอกระบวนการเสื่อมของเซลล์
ทั้งนี้ในประเทศไทย โครงการจากกรมสุขภาพจิตได้มีการนำโปรแกรมสติไปใช้ในองค์กรต่างๆ เพื่อหวังลดอัตราการเจ็บป่วยจากโรคที่เกี่ยวกับความเครียด เช่น โรคหัวใจ เบาหวาน และภาวะซึมเศร้าในที่ทำงาน
Mindfulness หรือการเจริญสติ คือเครื่องมือที่เรียบง่ายแต่ทรงพลัง ในการช่วยลดความเครียด ฟื้นฟูสุขภาพทั้งกาย และใจ ไม่ต้องใช้เวลานาน แค่ไม่กี่นาทีในแต่ละวันเพื่ออยู่กับปัจจุบัน ก็เห็นการเปลี่ยนแปลงได้
ถ้าความเครียดเริ่มกระทบชีวิตประจำวัน อย่าลังเลที่จะขอคำปรึกษาจากผู้เชี่ยวชาญด้านสุขภาพจิตนะ การขอความช่วยเหลือไม่ใช่เรื่องน่าอาย แต่เป็นการดูแลตัวเองอย่างจริงจัง
ขอให้คุณไม่ลืมว่า…คุณไม่ได้อยู่คนเดียวในเรื่องนี้นะ 🙂
ThaiSook เพื่อคนไทยสุขภาพดี มีความสุข
อ้างอิง
กรมสุขภาพจิต กระทรวงสาธารณสุข สืบค้นจาก โครงการสร้างสุขและจิตสำนึกด้วยโปรแกรมสติในองค์กร
เอกสารเผยแพร่ โดยสำนักหอสมุดและสารสนเทศ สืบค้นจาก สร้างสุขด้วยสติในองค์กร